10 Temmuz 2008 Perşembe

Er ÇOĞUL EKİ

Cins isimlerine gelerek onların çoğul şekillerini yapar.

Kelimeler arasında ilgi kurmaz:

dağlar, fikirler, idealler, öğrenciler, dertler...

Özel isimlere getirildiğinde:

1. Aile anlamı katar; -gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki görevinde olduğu için ayrılmadan yazılır

Yarın Ahmetlere gideceğiz.

İzmir�e, amcamlara/dedemlere/teyzemlere gideceğiz. (burada özel isme getirilmemiş.)

Aliler bize gelecekler.

2. Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır:

Bu millet nice Fatih'ler, Kemal'ler yetiştirecektir.

Bu topraklarda ne Çaldıran�lar, ne Ridaniye�ler yaşandı.

3. Aynı ismi taşıyanları belirtir:

Sınıftaki Ali�ler ayağa kalksın.

Hüseyin�lerin hepsi buraya gelsin.

4. Abartma anlamı katar:

Çalışmak için ta Almanya�lara gitti.

5. Topluluk kavramı bildirir:

Türkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar...

Bunların dışında:

-İkilemeler yapar:

Yıllar yılı bekledik.

-Abartma anlamı katar, bazen �bir� kelimesiyle birlikte bu anlamı verir:

Ateşler içinde kıvranıyordu.
O gün dünyalar benim olmuştu.
Valizler dolusu kitapları ne zaman almıştı.
Bir kumaşlar almış, görmelisiniz.
Bir bahçeler var, sözle anlatılmaz.
Bir zamanlar ne kadar şendik.

-Çoğul zamirlere getirilerek tekrar çoğul yapar:Bizler, sizler

-Saygı veya alay anlamı katar:

Dostumuz nedense bizi çağırmamışlar.
Müdür Bey döndüler mi?

-Her anlamı katar:

Akşamları erken yemek yeriz.
Sabahları geç kalkarım.

-�Yaş� kelimesine getirilerek yaşça yaklaşıklık bildirir:

O zaman henüz sekiz yaşlarında idi.

İyelik üçüncü çoğul eki ve şahıs eki ile karıştırılmamalıdır.

Çocuklar (çoğul eki) annelerini (iyelik eki) bekliyorlar (şahıs eki).

Hiç yorum yok: