-Cümlede birbiri ardınca sıralanan, eş görevdeki kelime ve kelime grupları arasına konur:
Uzun boylu, sarışın, gözlüklü ve [4] sevimli bir çocuktu. (sıfatlar arasına) Kalemini, defterini, çantasını ve hırkasını alıp gitti. (nesneler arasına) Ali, Veli, Selâmi! Kivi getirin! [5] (hitap kelimeleri arasına) Babası, annesi, dayısı ve halası onu sürekli şımartıyorlardı. (özneler arasına) Eve gelirken insanlara, arabalara, evlere, atlara, ağaçlara onları bir daha göremeyecekmiş gibi bakıyordu. (dolaylı tümleçler arasına)
Sessiz dereler, solgun ağaçlar, sarı güller Dillenmiş ağızlarda tutuk dilli gönüller (FNÇ)
-Aralarında biçimce ve anlamca ilgi bulunan (sıralı) cümlelerin arasına konur:
Umduk, bekledik, düşündük. Cemal Bey çantasını kapattı, yerinden kalktı, mahcup bir şekilde oradan ayrıldı. Tozlu ve soluk kırmızı perdelerden yakıcı bir güneş taşıyor, bütün odayı dolduruyordu.
-Cümlede özel olarak vurgulanması gereken öğelerden sonra konur:
Binaenaleyh, biz her vasıtadan, yalnız ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz. (Atatürk)
-Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için (özne ile yüklen arasına başka öğeler girmişse) özneden sonra kullanılır:
Çocuk, soğuk bir kış günü ayrıldığı ve uzun zaman haberini dahi alamadığı köyünü artık unutmuştu.
-Cümlede isim olarak kullanılan adlaşmış sıfatlar, kendinden sonra gelen kelimenin sıfatı şeklinde anlaşılacaksa bu kelimelerden sonra virgül konur. Yani bir kelimenin kendinden sonraki kelimeyle ilgisi olmadığını göstermek için kullanılır.
Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır. İhtiyar, bekçiye müdür beyin içeride olup olmadığını sordu.
Bu cümlede ihtiyar kelimesinden sonra virgül olmasaydı bekçinin ihtiyar olduğu ve başka birinin bu ihtiyar bekçiye soru sorduğu anlaşılacaktı.
-Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına konur [6]:
Akşam, yine akşam, yine akşam, Göllerde bu den bir kamış olsam. (AH)
-Kendisinden sonraki cümleye bağlı olan "hayır, yok, yoo, evet, peki pekâlâ, tamam, olur, hayhay, baş üstüne, öyle, haydi, elbette" gibi kelimelerden sonra konur:
Evet, kırk seneden beri Türkçe merhale merhale Türkçeleşiyor. ¦Yoo, güvercinlerime dokunmayın, dedi.
-Hitaplardan sonra kullanılır:
Muhterem Hocam, Arkadaşlar, bu sorular yarına kadar çözülmeli! Efendiler, bilirsiniz ki, hayat demek, mücadele, müsademe demektir.
-Arasözlerin ve ara cümlelerin (içe içe birleşik cümlelerde iç cümlenin) başında ve sonunda kullanılır:
Cihan yıkılsa, emin ol, bu cephe sarsılmaz. Bu söz, ister inanın ister inanmayın, doğrudur. Arka sıradakilerden biri, gözlüklü olanı, bir soru sordu. Dün Ali amcalara, eski komşumuza, gittik. Doğup, büyüdüğü yerleri, memleketini, çok özlemişti. Onu dün akşama doğru, saat beş gibi, Kızılay'da gördüm.
-Başkalarının sözlerinden yapılan veya yazanın kendine ait başka sözlerinden yaptığı alıntılar [7] tırnak içine alınmamışsa iki virgül arasında verilir. Son Güncelleme : 15-10-2007 19:22 | | |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder